Në një kohë kur stili i jetesës moderne ka çuar në rritjen e sëmundjeve kronike, gjithnjë e më shumë studime kthejnë vëmendjen drejt dietës mesdhetare si një model ushqimi që promovon jetë të gjatë dhe të shëndetshme. Në qendër të kësaj diete qëndron vaji i ullirit – një përbërës natyral, i pastër dhe i pasur me vlera.
Në këtë artikull, do të shpjegojmë pse vaji i ullirit është bërthama e dietës mesdhetare dhe si ndikon në parandalimin e sëmundjeve, rritjen e jetëgjatësisë dhe mirëqenien e përditshme.
1. Çfarë është dieta mesdhetare dhe pse konsiderohet më e shëndetshme në botë
Dieta mesdhetare nuk është një dietë në kuptimin klasik të kufizimeve, por një stil jetese i bazuar në zakonet e ushqimit të vendeve si Greqia, Italia, Spanja dhe Shqipëria.
Karakteristikat kryesore të saj janë:
-
Konsum i lartë i frutave, perimeve, bishtajoreve dhe drithërave të plota
-
Konsum ditor i vajit të ullirit si burimi kryesor i yndyrnave
-
Konsum i moderuar i peshkut, bulmetit dhe verës së kuqe
-
Aktivitet fizik dhe ngrënie sociale në tryezë
UNESCO e ka përfshirë dietën mesdhetare në Listën e Trashëgimisë Botërore të Kulturës Jomateriale, si një model i shëndetshëm dhe i qëndrueshëm jetese.
2. Roli qendror i vajit të ullirit në dietën mesdhetare
Vaji i ullirit ekstra i virgjër është baza kryesore e yndyrës së kësaj diete. Ai përdoret:
-
Si bazë për përgatitjen e ushqimeve (tiganisje, pjekje)
-
Në sallata dhe gjellë
-
Në salca dhe marinime
-
Si përfundim në pjatat e ngrohta
Por pse është kaq i veçantë?
Shkencërisht, vaji i ullirit i shtypur i ftohtë:
-
Është i pasur me acide yndyrore të pangopura (sidomos acid oleik)
-
Përmban antioksidantë si polifenolët dhe vitamina E
-
Ka efekte anti-inflamatore dhe ndihmon në mbrojtjen e qelizave nga plakja
-
Redukton kolesterolin e keq (LDL) dhe rrit atë të mirë (HDL)
3. Si ndihmon vaji i ullirit në jetëgjatësi dhe parandalimin e sëmundjeve
Sipas studimeve të botuara në revista si The New England Journal of Medicine dhe The Lancet, konsumi i përditshëm i vajit të ullirit ekstra të virgjër është i lidhur me:
-
Reduktimin e rrezikut për sëmundje të zemrës dhe goditje në tru
-
Parandalimin e diabetit të tipit 2
-
Përmirësimin e funksionit të trurit dhe kujtesës
-
Uljen e rrezikut për disa forma të kancerit (sidomos të gjirit dhe tretjes)
-
Zbutjen e simptomave të artritit reumatoid
Popullsitë që ndjekin dietën mesdhetare me vaj ulliri të pastër jetojnë më gjatë, kanë më pak probleme kardiovaskulare dhe ruajnë vitalitetin edhe në moshë të madhe.
4. Vaji i ullirit në Shqipëri: një pasuri kombëtare me potencial ndërkombëtar
Shqipëria, me klimën e saj mesdhetare dhe traditën mijëravjeçare të kultivimit të ullirit, ka potencial të madh për të ofruar vaj të cilësisë së lartë.
Shkrela Olive Oil është prodhuar nga:
-
Ullinj të varieteteve autoktone si Kalinjoti
-
Ullishte të kultivuara pa pesticide kimike
-
Shtypje të ftohtë brenda pak orëve nga vjelja
-
Ruajtje në kushte optimale për të mbrojtur freskinë dhe vlerat ushqimore
Ky vaj i prodhuar në mënyrë artizanale është një pasqyrë e vërtetë e kulturës mesdhetare shqiptare dhe një mjet i fuqishëm për shëndetin tuaj të përditshëm.
5. Si të përfshini vajin e ullirit në dietën tuaj të përditshme
Në vend që të përdorni vajra të rafinuar ose gjalpë, zgjidhni vajin e ullirit ekstra të virgjër për këto raste:
-
Në mëngjes: Një lugë në stomak bosh ose mbi bukë të thekur
-
Në drekë: Në sallata, mbi supa, perime ose makarona
-
Në darkë: Si pjesë e gatimeve me pulë, peshk ose bishtajore
-
Si snack: Me bukë, domate dhe pak kripë të trashë
Një konsum ditor prej 2–3 lugë gjelle është i mjaftueshëm për të përfituar efektet e dobishme.
Përfundim: Një produkt i thjeshtë, një ndikim i madh
Vaji i ullirit në dietës mesdhetare nuk është vetëm një përbërës, por një mënyrë jetese që kontribuon në shëndet afatgjatë, energji të përditshme dhe jetë të gjatë. Kur ky vaj është i pastër, i shtypur me kujdes dhe me origjinë të kontrolluar, siç është Shkrela Olive Oil, ai bëhet një investim për mirëqenien tuaj.
Nëse dëshironi të adoptoni stilin mesdhetar të të ushqyerit, filloni me një shishe të pastër vaj ulliri – dhe lejoni natyrën të punojë për ju.